Włoskie Zaułki

Ribolla gialla – friulijska diva

Tajemnicza, owiana legendami i pełna kontrastów – taka jest Ribolla gialla, jedna z czołowych odmian winogron we Friuli, której pochodzenie do dzisiaj jest przedmiotem debaty wśród znawców i miłośników wina. Często określana jako friulijska diva, Ribolla gialla jest szczepem, który odzwierciedla ducha i tradycję regionu, będąc jednocześnie dowodem na innowacyjność tamtejszych winiarzy.

Poniższy artykuł, to kompleksowe spojrzenie na Ribolla gialla – od wielowiekowej historii szczepu, przez analizę jego cech, po przegląd różnorodnych stylów win, które z niego powstają. Dowiemy się także, jak interpretacje DNA winogron wpływają na dyskusje o pochodzeniu Ribolli, oraz odkryjemy jak rozszyfrować jej nazwę w kontekście procesu produkcji wina. Nie zabraknie również sugestii idealnych połączeń kulinaricznych oraz ciekawych anegdot z historii szczepu.

Przygotujcie się na podróż, która zabierze Was do serca Friuli – regionu, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością, a winiarstwo to nie tylko praca, ale przede wszystkim pasja i sztuka. Odważcie się na spotkanie z Ribolla gialla – prawdziwą divą Friuli.

Friulijskie DNA? Spory wokół pochodzenia Ribolli

Pochodzenie szczepu Ribolla gialla jest od dawna tematem wielu dyskusji i sporów. Myślę, że z tego względu warto wspomnieć o kilku hipotezach, które krążą w świecie winiarskim. 

Jedna z nich wiąże początki tego szczepu z odmianą o nazwie Robola, która w czasach wielkiej ekspansji handlowej Republiki Weneckiej miała przybyć do Włoch z wysp Jońskich i Dalmacji. Jednak dzięki ostatnim badaniom i analizie DNA, wykazano, że nie istnieje związek między dalmacką odmianą Robola, a friulijską Ribollą.

Inna hipoteza widzi początki Ribolli w czasach ekspansji cesarstwa rzymskiego, kiedy do Friuli została sprowadzona odmiana winogron zwana Avola, która miała by być przodkiem obecnej Ribolli.

Najbardziej popularną dziś wersją, jest ta która upatruje friulijskich korzeni tego szczepu podając jako miejsce pochodzenia obszar Collio Friuliano.

Najważniejszy biały szczep friulijski

Źródła historyczne mówią o dużej sławie Ribolli począwszy od XIII wieku. Już w czasach średniowiecznych uchwalono prawo zabraniające fałszowania Ribolli, uznawanej za wino gatunkowe. Było na tyle cenione, że stało się symbolem hołdu składanego możnowładcom, czego przykładem może być austriacki książę Leopold III, który w akcie poświęcenia miasta Triest zawarł klauzulę, w której zobowiązywał miasto do dostarczania mu co roku 100 beczek Ribolli. Przez kolejne wieki prestiż win powstających z Ribolli wzrastał i były one uznawane za najlepsze białe friulijskie wina.

Jak rozszyfrować nazwę Ribolla Gialla

Dla tych, co poznali podstawy języka włoskiego, nazwa szczepu nie będzie trudna do rozszyfrowania: „ribollire” czyli zagotować coś ponownie, co z pewnością możemy odnieść do zjawiska, które mogło mieć miejsce podczas procesu produkcji wina, w którym znaczna obecność kwasu jabłkowego w połączeniu z brakiem kontroli nad temperaturą fermentacji powodowały „zagotowanie się” moszczu. Przy dzisiejszych metodach produkcji w warunkach kontrolowanych takie zjawisko nie zachodzi. A słowo „giallo” – żółty, odnosi się do charakterystycznego koloru samych owoców.

Poznajmy 3 odsłony Ribolli

Ribolla gialla może być produkowana w różnych stylach. Najbardziej znana jest jako młode wino z przyjemną kwasowością. Charakteryzuje się zazwyczaj delikatnymi aromatami białych kwiatów, nutami owoców cytrusowych i jabłka oraz lekko goryczkowym zapachem liści herbaty oraz migdałów. Mogą pojawić się nuty ziołowe w tle. Bardziej wyrafinowane odsłony będą odznaczały się lekko słonawą mineralnością. A wraz z dojrzewaniem pojawiają się akcenty miodowe.

Jako wino w stylistyce win pomarańczowych jest uzyskiwane w wyniku maceracji na skórkach i często leżakowane w beczkach, zgodnie z wyznacznikami winiarzy oslavskich (prekursorem był Gravner). Rezultatem są wymagające i głębokie wina, o bogatej strukturze i wyczuwalnych taninach. 

Ribolla gialla jako szczep charakteryzujący się wysokim poziomem kwasowości stał się  bazą do produkcji win musujących.

Doskonałe połączenia!

Świeża Ribolla dobrze sprawdzi się jako aperitivo i będzie doskonale pasowała z ostrygami, do dań na bazie ryb i owoców morza. W wersji macerowanej będzie wymagała bardziej złożonych potraw, świetnie spisze się jako kompan dla zup zwłaszcza rybnych ale także do drugich dań na bazie delikatnych białych mięs, jak kurczak, indyk czy królik. Jako wino musujące poza formą aperitivo, będzie idealnym połączeniem z przystawkami na bazie surowych szynek (np. z friulijską szynką Cormons) czy delikatniejszych miękkich serów (bogata mineralność pięknie skomponuje się z delikatnymi serami kozimi).

Ribolla i kasztany – friulijska jesienna tradycja

Tradycja kojarzona z dniem Wszystkich Świętych we Friuli to ta związana z piciem Ribolli w połączeniu z gotowanymi kasztanami i liśćmi laurowymi lub z grillowanymi kasztanami.  Ma ona początek w sposobie produkcji wina, które w październiku nie było jeszcze gotowe i potrzebowało być poddane dalszemu procesowi fermentacji. Swego czasu wprowadzono wręcz zakaz sprzedaży Ribolli przed końcem października, a 1 listopada stał się pierwszym dniem, który wiązał się z możliwością spróbowania tego młodego wina. Do dziś Ribolla Gialla i kasztany pozostają friulijskim sposobem na jesienne wieczory. Należy jednak podkreślić, że połączenie białego wina jest zdecydowanie dość unikatowym i wymagającym złożeniem wynikającym z historii i kultury regionu (kasztany i wino to para dość popularna w wielu regionach Włoch, jednak zwyczajowo jest to czerwone wino).

Macie już swojego faworyta? Zajrzyjcie do „Wino i włoskie zaułki”

Żeby dowiedzieć się, która interpretacja Ribolli jest dla Was najciekawsza zajrzyjcie do  „Wino i włoskie zaułki”. Znajdziecie tu zarówno świeżą i mineralną: Terre Magre Ribolla Gialla Friuli Colli Orientali DOC i jej delikatnie musującą siostrę: Blu Giovello Ribolla Gialla Brut Spumante. Zwolennicy winnych pomarańczy powinni spróbować Dario Prinčič Ribolla Gialla Venezia Giulia IGT

Terre Magre Ribolla Gialla Friuli Colli Orientali DOC

To wino o jasnożółtym słomkowym kolorze, świeże i lekkie z wyraźnymi odniesieniami do aromatów białych kwiatów i jabłka z typowym dla tej odmiany winogron lekko gorzkim, migdałowym zakończeniem.

Blu Giovello Ribolla Gialla Brut Spumante

To wino o jasnożółtym kolorze z zielonkawymi refleksami. Na pierwszy plan wysuwa się intensywny aromat dojrzałego jabłka, a spora dawka mineralności i orzeźwiającą kwasowość nadają mu wyrazisty charakter.

Dario Prinčič Ribolla Gialla Venezia Giulia IGTM

Ma intensywny bursztynowy kolor. W zapachu delikatne  prażone migdały, słodkie akcenty suszonych moreli łączą się aromatami dzikich ziół. W ustach pojawiają się delikatne taniny, aromaty kwiatowe i akcenty mineralne. 

„Wino i włoskie zaułki” to doskonałe miejsce aby poznać winiarski region Friuli – Wenecja Julijska

Zapraszam Was do mojej winoteki „Wino i włoskie zaułki” w Mikołowie, na ul. Krakowskiej 21, gdzie można spróbować wielu ciekawych win z regionu Friuli i poznać historię każdej butelki. Wybierzcie się ze mną w podróż winnym szlakiem podczas „Winnych opowieści” czyli cyklicznych wieczorów degustacyjnych lub zapiszcie się na studyjne szkolenie we Włoszech organizowane w ramach cyklu: „Winne klimaty”, w trakcie których będziemy poznawać język, ludzi, regiony i krajobrazy winiarskie Italii. Siete benvenuti!

Czy jesteście ciekawi innych win z regionu Friuli? Zapraszam Was do odkrywania kolejnych artykułów na moim blogu, gdzie z wielką pasją opisuję te winiarskie skarby. Każde wino ma swoją historię, a każdy region swoje unikalne cechy, które wpływają na ostateczny smak i aromat trunku. Z moich wpisów dowiecie się więcej o nich, a także o ludziach, którzy z nieskończonym zaangażowaniem tworzą te niezwykłe wina. Niezależnie od tego, czy jesteście doświadczonymi znawcami wina, czy dopiero zaczynacie swoją winiarską przygodę, na pewno znajdziecie coś dla siebie.

Link do pozostałych artykułów – BLOG